17.3.08
Một bài thơ "đấu tranh" của Pablo Neruda, viết về nội chiến Tây Ban Nha 1936-1939, cũng là thời gian ông ở đây (và trở thành Cộng sản).
Tôi giải thích vài điều
Bạn hỏi tôi: đâu rồi những bông tử đinh hương?
và những siêu hình mang cánh hoa anh túc?
và những giọt mưa tung tóe những từ ngữ
khoan sâu trên chúng những lỗ hở và những con chim?
Tôi sẽ kể cho bạn các tin tức.
Tôi sống ở ngoại ô,
ngoại ô thành Madrid, với những hồi chuông,
và đồng hồ, và cây cối.
Từ nơi đó, bạn có thể nhìn ra,
qua gương mặt khô cạn của vùng Castille:
một đại dương màu da.
Ngôi nhà của tôi có tên
ngôi nhà của những bông hoa
bởi trên mỗi vết nứt đều là hoa phong lữ.
Ngôi nhà rất đẹp
cùng với chó và trẻ em.
có nhớ không, Raul?
và Rafel?
Federico, ở dưới lòng đất sâu, bạn còn có nhớ
ban công nhà tôi,
nơi nắng tháng Sáu nhấn chìm những bông hoa trong miệng bạn?
Người anh em, người anh em của tôi!
Tất cả mọi thứ
ầm ĩ với những tiếng người,
những gói muối, những đống bánh mì run rẩy,
những gian hàng nơi ngoại ô Arguelles với bức tượng
như giếng mực cạn trong dòng nước xoáy
Dầu chạy vào thìa,
vịnh nước sâu
của những chân tay sưng trên phố,
mét, lít, thước đo sắc lạnh của cuộc đời,
đống cá chất đầy,
mái ngói với mặt trời lạnh lẽo,
ở trên đó chiếc chong chóng gió ngập ngừng quay,
những củ khoai tây màu ngà điên dại,
từng làn sóng cà chua cuốn mình ra biển cả.
Rồi một buổi sáng tất cả đều cháy,
một buổi sáng, đống lửa thiêu
nhảy ra khỏi mặt đất
ngấu nghiến những thân người-
và từ đó là khói lửa,
từ đó là thuốc súng,
từ đó là máu người.
Lũ cướp đường với máy bay và đám người Moor,
lũ cướp đường với nhẫn đeo ngón tay và những bà công tước,
lũ cướp đường với máy bay nhả tung tóe những lời chào mừng
đến từ bầu trời để giết trẻ em.
Và máu của trẻ em chảy dọc đường phố,
chẳng om sòm gì, ôi máu của trẻ em.
Bầy chó rừng mà lũ chó rừng cũng ghét,
những tảng đá mà cây cúc khô cũng nhổ ra khi lỡ cắn vào,
lũ rắn độc mà rắn độc cũng kinh tởm!
Nhìn bạn lúc này, tôi nhìn thấy máu
máu của tháp Tây Ban Nha như ngọn thủy triều
nhấn chìm bạn trong một con sóng
của kiêu hãnh và những mũi dao!
Lũ tướng
phản bội:
hãy nhìn ngôi nhà chết chóc của ta,
hãy nhìn nước Tây Ban Nha tan vỡ:
từ mỗi ngôi nhà cháy mùi kim khí
thay cho những bông hoa
từ mỗi hốc ngách của nước Tây Ban Nha
Tây Ban Nha hiện ra
Và từ mỗi đứa trẻ chết là một khẩu súng với đôi mắt,
từ mỗi tội ác, những viên đạn mọc ra,
một ngày kia, những viên đạn đó
sẽ nhằm trúng tim của lũ chúng mày.
Và bạn hỏi: tại sao thơ của anh ta
không nói tới những giấc mơ
và lá
và núi lửa của đất mẹ quê anh?
Hãy đến và nhìn máu chảy trên đường.
Hãy đến và nhìn
Máu chảy trên đường.
Hãy đến và nhìn máu
Chảy trên đường!
I'M EXPLAINING A FEW THINGS
(tr. Nathaniel Tarn)
You are going to ask: and where are the lilacs?
and the poppy-petalled metaphysics?
and the rain repeatedly spattering
its words and drilling them full
of apertures and birds?
I'll tell you all the news.
I lived in a suburb,
a suburb of Madrid, with bells,
and clocks, and trees.
From there you could look out
over Castille's dry face:
a leather ocean.
My house was called
the house of flowers, because in every cranny
geraniums burst: it was
a good-looking house
with it's dogs and children.
Remember, Raul?
Eh, Rafel?
Federico, do you remember
from under the ground
my balconies on which
the light of June drowned flowers in your mouth?
Brother, my brother!
Everything
loud with big voices, the salt of merchandises,
pile-ups of palpitating bread,
the stalls of my suburb of Arguelles with it's statue
like a drained inkwell in a swirl of hake:
oil flowed into spoons,
a deep baying
of feet and hands swelled in the streets,
metres, litres, the sharp
measure of life,
stacked-up fish,
the texture of roofs with a cold sun in which
the weather vane falters,
the fine, frenzied ivory of potatoes,
wave on wave of tomatoes rolling down the sea.
And one morning all that was burning,
one morning the bonfires
leapt out of the earth
devouring human beings-
and from then on fire,
gunpowder from then on,
and from then on blood.
Bandits with planes and Moors,
bandits with finger-rings and duchesses,
bandits with black frairs spattering blessings
came through the sky to kill children
and the blood of children ran through the streets
without fuss, like children's blood.
Jackals that the jackals would despise,
stones that the dry thistle would bite on and spit out,
vipers that the vipers would abominate!
Face to face with you I have seen the blood
of Spain tower like a tide
to drown you in one wave
of pride and knives!
Treacherous
generals:
see my dead house,
look at broken Spain :
from every house burning metal flows
instead of flowers,
from every socket of Spain
Spain emerges
and from every dead child a rifle with eyes,
and from every crime bullets are born
which will one day find
the bull's eye of your hearts.
And you'll ask: why doesn't his poetry
speak of dreams and leaves
and the great volcanoes of his native land?
Come and see the blood in the streets.
Come and see
The blood in the streets.
Come and see the blood
In the streets!
