Lover’s Gifts XLIV: Thiên đường là đâu

31.12.07

Thiên đường là đâu? Con hỏi cha.

Các nhà hiền triết bảo chúng ta thiên đường ở ngoài biên giới của sống và chết, nó không bị lay động bởi nhịp điệu của ngày và đêm, nó không ở nơi trái đất này.

Nhưng nhà thơ biết rằng nỗi khao khát vô tận của thiên đường là thời gian và khoảng không, và nó luôn khao khát được sinh ra trong cát bụi tốt tươi.

Thiên đường ở trong cơ thể ngọt ngào của con, con ơi, ở trong trái tim thổn thức của con.

Biển cả rung trống hân hoan, những bông hoa nhón chân để hôn con. Và thiên đường được sinh ra trong con, ở trong vòng tay của mẹ-cát bụi.

Lover's Gifts XLIV: Where Is Heaven

Where is heaven? you ask me, my child,-the sages tell us it is beyond the limits of birth and death, unswayed by the rhythm of day and night; it is not of the earth.
But your poet knows that its eternal hunger is for time and space, and it strives evermore to be born in the fruitful dust.

Heaven is fulfilled in your sweet body, my child, in your palpitating heart.
The sea is beating its drums in joy, the flowers are a-tiptoe to kiss you. For heaven is born in you, in the arms of the mother- dust.

Tagore

Lover's Gifts XXVIII: Tôi mơ

Tôi mơ thấy nàng ngồi bên mái đầu tôi, dịu dàng đưa tay vuốt tóc tôi bằng những ngón tay nàng, tạo ra giai điệu từ nhịp vuốt ve. Tôi nhìn vào khuôn mặt nàng và run rẩy gắng ngăn những giọt nước mắt trào dâng, cho tới khi nỗi đau đớn từ những lời không nói được vỡ ra trong giấc ngủ tôi tựa như bong bóng.

Tôi ngồi dậy và nhìn thấy ánh sáng rực rỡ của dải Ngân Hà trên cao ngoài cửa sổ, như thể một thế giới câm lặng đang bừng cháy, và tôi tự hỏi liệu lúc này, nàng có giấc mơ chung nhịp với giấc mơ tôi không.

Lover's Gifts XXVIII: I Dreamt

I dreamt that she sat by my head, tenderly ruffling my hair with her fingers, playing the melody of her touch. I looked at her face and struggled with my tears, till the agony of unspoken words burst my sleep like a bubble.
I sat up and saw the glow of the Milky Way above my window, like a world of silence on fire, and I wondered if at this moment she had a dream that rhymed with mine.

Tagore

Lover's Gifts XLII: Có phải em chỉ là một bức tranh

Có phải em chỉ là một bức tranh, không có thực như những vì sao kia, như lớp bụi này? Những thứ đó phập phồng cùng nhịp đập của nhân gian. Còn em cách biệt mênh mang trong lặng yên, trong một bức tranh.

Ngày đến với anh khi em đi dạo bên anh, khi hơi thở của em sưởi ấm anh, khi đôi chân em cất lên tiếng hát cuộc đời. Thế giới của anh tìm ra tiếng nói của mình trong giọng nói em, chạm vào trái tim anh bằng khuôn mặt em.

Em bất chợt dừng lại trên đường đi, trong bóng tối của Vĩnh cửu, và anh đi tiếp trong đơn độc.

Cuộc đời, như một đứa trẻ, cất tiếng cười vang, nó rung tiếng lục lạc của tử thần trong lúc nó chạy. Cuộc đời vẫy anh tiếp tục đi, và anh đi theo những gì không thể thấy.

Nhưng em đã đứng lại ở nơi kia, đằng sau cát bụi và những vì sao; và em chỉ là một bức tranh.

Không, chẳng thể nào như vậy. Nếu dòng thác đời đột ngột dừng lại trong em, nó sẽ chặn đứng dòng chảy của con sông, chặn cả ngọn thác tràn đầy màu sắc của bình minh. Nếu ánh hoàng hôn mờ ảo của tóc em biến mất trong bóng tối vô vọng thì bóng rừng cây mùa hạ cũng sẽ chết đi cùng với các giấc mơ.

Có thực là anh đã quên em? Chúng ta vội vã bước đi trong vô tâm, quên mất những bông hoa mọc ở ven đường. Nhưng những bông hoa ấy thở vào sự lãng quên của chúng ta, làm nó tràn ngập bởi âm nhạc. Em bước ra khỏi thế giới của anh, ngồi nghỉ ngơi tại cội nguồn cuộc đời anh, và tại đó sự lãng quên-nhớ nhung đã chìm khuất bởi chính chiều sâu của nó.

Em không tồn tại trước các bài hát của anh, em hòa nhập làm một với chúng. Em đến với anh cùng với tia sáng ban mai đầu tiên. Anh đánh mất em cùng với ánh ráng chiều cuối cùng. Và kể từ đó anh vẫn tìm kiếm em xuyên qua bóng tối. Không, em không chỉ là một bức tranh.

Lover's Gifts XLII: Are You a Mere Picture

Are you a mere picture, and not as true as those stars, true as this dust? They throb with the pulse of things, but you are immensely aloof in your stillness, painted form.

The day was when you walked with me, your breath warm, your limbs singing of life. My world found its speech in your voice, and touched my heart with your face. You suddenly stopped in your walk, in the shadow-side of the Forever, and I went on alone.

Life, like a child, laughs, shaking its rattle of death as it runs; it beckons me on, I follow the unseen; but you stand there, where you stopped behind that dust and those stars; and you are a mere picture.

No, it cannot be. Had the life-flood utterly stopped in you, it would stop the river in its flow, and the foot-fall of dawn in her cadence of colours. Had the glimmering dusk of your hair vanished in the hopeless dark, the woodland shade of summer would die with its dreams.

Can it be true that I forgot you? We haste on without heed, forgetting the flowers on the roadside hedge. Yet they breathe unaware into our forgetfulness, filling it with music. You have moved from my world, to take seat at the root of my life, and therefore is this forgetting-remembrance lost in its own depth.

You are no longer before my songs, but one with them. You came to me with the first ray of dawn. I lost you with the last gold of evening. Ever since I am always finding you through the dark. No, you are no mere picture.

Tagore

Lover's Gifts XIII: Đêm qua trong vườn

Đêm qua trong vườn, anh tặng em chất rượu dâng trào của tuổi trẻ anh.
Em nâng ly rượu lên môi, em nhắm mắt và mỉm cười.
Còn anh nâng tầm mạng của em, cởi bỏ sợi dây buộc tóc em, kéo lại gần ngực anh khuôn mặt em dịu dàng tĩnh lặng,
Đêm qua khi giấc mơ của vầng trăng tràn đầy thế giới giấc ngủ.
Ngày hôm nay, trong sự bình yên ẩm ướt nhiều sương của bình minh,
em dạo bước tới ngôi đền thờ Thượng đế, tắm táp và mặc áo choàng trắng, với chiếc rổ đựng đầy hoa trên tay.
Anh đứng bên đường dưới bóng cây, anh cúi đầu, trong ban mai phẳng lặng, trên con đường cô đơn hướng tới đền thờ.

Lover's Gifts XIII: Last Night in the Garden

Last night in the garden I offered you my youth's foaming wine. You lifted the cup to your lips, you shut your eyes and smiled while I raised your veil, unbound your tresses, drawing down upon my breast your face sweet with its silence, last night when the moon's
dream overflowed the world of slumber.
To-day in the dew-cooled calm of the dawn you are walking to God's temple, bathed and robed in white, with a basketful of flowers in your hand. I stand aside in the shade under the tree, with my head bent, in the calm of the dawn by the lonely road to the temple.

Tagore

Bài 28 tập Người Làm Vườn

Đôi mắt băn khoăn của em buồn. Đôi mắt em muốn hiểu thấu lòng anh như trăng kia dò chiều sâu biển cả.
Anh để đời mình trần trụi trước mắt em, anh không giấu em điều gì cả. Chính vì thế mà em không hiểu anh.
Nếu đời anh chỉ là một viên ngọc, anh sẽ đập vỡ nó thành trăm mảnh, xâu lại thành một chuỗi đễ đặt lên cổ em.
Nếu đời anh chỉ là một đóa hoa, tròn trịa, nhỏ nhắn và thơm tho, anh sẽ ngắt nó đề cài lên tóc em.
Nhưng em yêu ơi, đời anh lại là trái tim. Làm sao biết được các bến bờ và chiều sâu của nó?
Dù em là nữ hoàng của vương quốc đó, nhưng em cũng chẳng biết được biên giới của nó đâu.
Nếu trái tim anh chỉ là một khoảnh khắc hân hoan, nó sẽ nở ra thành nụ cười nhẹ nhõm. Em sẽ nhìn vào và hiểu nó ngay.
Nếu trái tim anh chỉ là nỗi khỗ đau, nó sẽ tan thành những giọt nước mắt trong suốt, và lặng im phản chiếu những bí mật thầm kín.
Nhưng trái tim anh lại là tình yêu, em yêu dấu.
Niềm hân hoan và nỗi khổ đau của nó là vô biên, những mong muốn và sự giàu có của nó là vô hạn.
Tình yêu của anh ở gần em như chính đời em vậy, nhưng em sẽ chẳng bao giờ hiểu trọn vẹn nó đâu.

28

Your questioning eyes are sad. They seek to know my meaning as the moon would fathom the sea.
I have bared my life before your eyes from end to end, with nothing hidden or held back. That is why you know me not.
If it were only a gem I could break it into a hundred pieces and string them into a chain to put on your neck.
If it were only a flower, round and small and sweet, I could pluck it from its stem to set it in your hair.
But it is a heart, my beloved. Where are its shores and its bottom?
You know not the limits of this kingdom, still you are its queen.
If it were only a moment of pleasure it would flower in an easy smile, and you could see it and read it in a moment.
If it were merely a pain it would melt in limpid tears, reflecting its inmost secret without a word.
But it is love, my beloved.
Its pleasure and pain are boundless, and endless its wants and wealth.
It is as near to you as your life, but you can never wholly know it.

Tagore

Bài 29 tập Người Làm Vườn

Hãy nói với anh đi, em yêu! Hãy nói với anh những lời em đã hát.
Đêm tới rồi. Những vì sao đã khuất trong mây.
Gió đang thổi rì rào cây lá.
Anh sẽ để tóc anh buông xõa.
Chiếc áo choàng màu xanh sẽ bao phủ anh như thể là đêm.
Anh sẽ ôm chặt đầu em vào ngực anh.
Và ở đó, trong nỗi cô đơn ngọt ngào, anh sẽ thầm thì với trái tim em.
Anh sẽ khép mắt lại và lắng nghe. Anh sẽ không nhìn vào mặt em.
Khi lời nói của em đã dứt, chúng ta sẽ ngồi lặng lẽ. Sẽ chỉ có hàng cây thì thào trong đêm tối.
Đêm sẽ nhạt dần. Bình minh sẽ đến. Chúng ta sẽ nhìn vào mắt nhau và sẽ tiếp tục đi trên những con đường khác biệt.
Hãy nói với anh đi, em yêu! Hãy nói với anh những lời em đã hát.


29

Speak to me, my love! Tell me in words what you sang.
The night is dark. The stars are lost in clouds. The wind is sighing through the leaves.
I will let loose my hair. My blue cloak will cling round me like night. I will clasp your head to my bosom; and there in the sweet loneliness murmur on your heart. I will shut my eyes and listen. I will not look in your face.
When your words are ended, we will sit still and silent. Only the trees will whisper in the dark.
The night will pale. The day will dawn. We shall look at each other's eyes and go on our different paths.
Speak to me, my love! Tell me in words what you sang.

Tagore

Lover’s Gifts V: Tôi vẫn muốn có thêm nữa

Tôi vẫn muốn có thêm nữa,
dù tôi đã có bầu trời với ngàn vạn ngôi sao,
dù tôi có trái đất với của cải vô tận;
nhưng tôi sẽ hài lòng với một góc nhỏ nhất trên trái đất này
nếu như nàng là của tôi.

Lover's Gifts V: I Would Ask For Still More

I would ask for still more, if I had the sky with all its stars,
and the world with its endless riches; but I would be content with
the smallest corner of this earth if only she were mine

Tagore

Lover's Gifts LVI: Đêm tối thật cô đơn

Đêm tối thật cô đơn với tôi, và tôi đọc một cuốn sách cho tới khi tim tôi khô cứng.
Và dường như với tôi, cái đẹp chỉ còn là thứ đồ vật được bày bán bởi bọn thương nhân trong cái nghiệp ngôn từ.
Mệt mỏi, tôi khép sách và thổi tắt nến. Trong phút chốc, căn phòng tràn ngập ánh trăng.
Hỡi Tinh thần của Cái đẹp, làm sao người, với vẻ rực rỡ làm rạng ngời cả bầu trời, lại chịu khuất mình sau một ngọn nến nhỏ nhoi?
Làm sao chỉ vài từ rỗng tuếch từ cuốn sách lại có thể dâng cao tựa sương mù, và che khuất nàng, khi mà giọng nàng đã ru trái tim của lòng đất vào sự bình yên không thể nói bằng lời.

Lover's Gifts LVI: The Evening Was Lonely

The evening was lonely for me, and I was reading a book till my
heart became dry, and it seemed to me that beauty was a thing
fashioned by the traders in words. Tired I shut the book and
snuffed the candle. In a moment the room was flooded with
moonlight.
Spirit of Beauty, how could you, whose radiance overbrims the
sky, stand hidden behind a candle's tiny flame? How could a few
vain words from a book rise like a mist, and veil her whose voice
has hushed the heart of earth into ineffable calm?

Tagore

Lover's Gifts IV: Nàng ở gần tim tôi

Nàng ở gần tim tôi, như hoa đồng cỏ gần mặt đất; nàng ngọt ngào với tôi như giấc ngủ với đôi chân mệt mỏi.
Tình tôi cho nàng là đời tôi cuộn chảy tràn đầy, như dòng sông trong cơn lũ mùa thu, ung dung chảy trôi phó thác.
Các bài ca tôi hát hòa làm một với tình yêu của tôi, như những tiếng thì thào của dòng suối chạy, hát lên với những con sóng và luồng nước.

Lover's Gifts IV: She Is Near to My Heart

She is near to my heart as the meadow-flower to the earth; she is
sweet to me as sleep is to tired limbs. My love for her is my life
flowing in its fullness, like a river in autumn flood, running with
serene abandonment. My songs are one with my love, like the murmur
of a stream, that sings with all its waves and current.

Tagore

Sonnet XCIV

26.12.07

Nếu anh chết, em hãy sống tiếp bằng sức mạnh thuần khiết
hãy khiến vẻ xanh xao hay sự lạnh lùng cũng bừng lên giận dữ;
đôi mắt luôn ngời sáng của em hãy nhìn
từ phương nam tới phương nam, từ mặt trời tới mặt trời
cho tới khi tiếng hát của em vang lên như cây đàn guitar.
Anh không muốn nụ cười hay bước chân em xao động;
anh không muốn dư âm hạnh phúc của anh cũng chết;
đừng gọi khuôn ngực anh: anh không còn ở đó.

Hãy sống trong sự vắng mặt của anh như sống trong một căn nhà.
Sự vắng mặt là một căn nhà lớn,
em sẽ đi lại trong những bức tường của căn nhà đó
treo các bức tranh lên trên không khí tuyệt đối.
Sự vắng mặt là một căn nhà trong suốt
ở đó, ngay cả khi chết rồi anh sẽ vẫn thấy em,
và nếu em buồn khổ, Tình yêu ơi, anh sẽ chết thêm lần nữa.

Sonnet XCIV

If I die, survive me with such a pure force
you make the pallor and the coldness rage;
flash your indelible eyes from south to south,
from sun to sun, till your mouth sings like a guitar.

I don't want your laugh or your footsteps to waver;
I don't want my legacy of happiness to die;
don't call to my breast: I'm not there.
Live in my absence as in a house.

Absence is such a large house
that you'll walk through the walls,
hang pictures in sheer air.

Absence is such a transparent house
that even being dead I will see you there,
and if you suffer, Love, I'll die a second time.

Pablo Neruda

Sonnet LXXXIII

Hạnh phúc làm sao khi cảm thấy em ở cạnh trong đêm, em yêu dấu,
em vô hình trong giấc ngủ, em hoàn toàn là của đêm
Còn anh ngỡ ngàng như đang trong tấm lưới nhiều bí ẩn.

Trong vô thức, trái tim em căng buồm đi qua những giấc mơ,
trong lúc thân thể em thở, buông lơi tất thảy,
em tìm kiếm anh mà không cần thấy anh,
em làm giấc ngủ anh trở nên trọn vẹn,
em như một cái cây sinh sôi trong bóng tối.

Ngày mai, khi em tỉnh thức, em sẽ là một người khác
nhưng sẽ vẫn còn gì ở lại từ những biên giới đã mất của đêm,
Từ cái tồn tại và hư vô đó, chúng ta tìm thấy mình,

Đó là cái khiến chúng ta gần nhau trong ánh sáng cuộc đời
Như thể bóng tối đã để lại dấu ấn cho các tạo vật bí mật của nó
bằng một ngọn lửa.

Sonnet LXXXIII

It's good to feel you close in the night, Love,
invisible in your sleep, earnestly nocturnal,
while I untangle my confusions
like bewildered nets.

Absent, your heart sails through dreams,
but your body breathes, abandoned like this,
searching for me without seeing me, completing my sleep,
like a plant that propogates in the dark.

When you arise, alive, tomorrow, you'll be someone else:
but something is left from the lost frontiers of the night,
from that being and nothing where we find ourselves,
something that brings us close in the light of life,
as if the seal of the darkness
branded its secret creatures with a fire.

Pablo Neruda

Tiếng cười của em

Nếu em muốn,
hãy lấy của anh bánh mỳ,
hãy lấy của anh không khí,
nhưng đừng lấy của anh
tiếng em cười

Đừng lấy của anh nụ hồng,
nụ hoa nhọn hoắt mà em ngắt,
dòng nước bất chợt
bùng lên trong niềm vui sướng của em.
ngọn sóng bạc bất chợt
sinh ra ở trong em

Cuộc tranh đấu của anh nặng nhọc
và anh trở lại
với đôi mắt lắm lúc mệt mỏi
vì phải nhìn thấy những vùng đất không đổi,
nhưng khi tiếng cười của em cất lên
nó vươn tới bầu trời tìm kiếm anh
và nó mở ra cho anh tất cả
những cánh cửa cuộc đời

Em yêu ơi, trong những giờ khắc đen tối nhất,
tiếng cười của em
mở ra, như thể bất chợt
em nhìn thấy máu anh vương vãi
trên những viên đá bên đường,
cất lên, bởi tiếng cười của em
sẽ như đặt trong tay anh
một thanh gươm tươi mới

Đứng cạnh biển trong mùa thu,
tiếng cười của em làm trỗi dậy
thác nước sủi bọt,
và trong mùa xuân, em yêu,
anh muốn tiếng cười của em
giống như đóa hoa anh vẫn chờ đợi,
đóa hoa xanh biếc, đóa hồng
của tổ quốc anh vang vọng

Em cứ cười vào ban đêm,
vào ban ngày, cười với vầng trăng,
cười những con đường ngoằn nghoèo xiêu vẹo
trên hòn đảo nơi mình sống,
cười anh chàng ngố vụng về này, kẻ chỉ biết yêu em,
nhưng lúc anh mở mắt ra
lúc anh khép mắt lại,
trong mỗi nhịp chân anh đi,
trong mỗi bước anh quay trở lại,
hãy cứ lấy đi của anh
bánh mỳ và không khí,
ánh sáng và mùa xuân,
nhưng đừng bao giờ lấy đi
tiếng cười của em,
vì rằng khi đó,
anh sẽ chết.

Your Laughter

Take the bread from me, if you want
take the air from me, but
do not take from me your laughter

Do not take away the rose,
the lanceflower that you pluck,
the water that suddenly
bursts forth in your joy,
the sudden wave
of silver born in you.
My struggle is harsh and I come back
with eyes tired
at times from having seen
the unchanging earth,
but when your laughter enters
it rises to the sky seeking me
and it opens for me all
the doors of life.
My love, in the darkest
hour your laughter
opens, as if suddenly
you see my blood staining
the stones of the street,
laugh, because your laughter
will be for my hands
like a fresh sword.
Next to the sea in the autumn,
your laughter must raise
its foamy cascade,
and in the spring, love,
I want your laughter like
the flower I was waiting for,
the blue flower, the rose
of my echoing country.
Laugh at the night,
at the day, at the moon,
laugh at the twisted
streets of the island,
laugh at this clumsy
boy who loves you,
but when I open
my eyes and close them,
when my steps go,
when my steps return,
deny me bread, air,
light, spring,
but never your laughter
for I would die.

Pablo Neruda

Sonnet LXXXIV

23.12.07

Lại đến rồi, em yêu dấu, tấm lưới của ngày đã thổi tắt
công việc, những bánh xe, lửa, tiếng ngáy, lời tạm biệt,
và chúng ta trao cho đêm tối ngọn lúa mì vẫy gọi
mà ban trưa đã lấy đi từ ánh sáng và lòng đất.

Chỉ có vầng trăng, và giữa không gian màu trắng,
đang đỡ lấy những chiếc cột trên bến cảng của bầu trời,
căn phòng ngủ tiếp đón sự chậm rãi của ánh trăng vàng,
Và khi đôi tay em chuyển động, bắt đầu đêm đến.

Ôi, em yêu, ôi đêm, ôi căn nhà vòm bao quanh là dòng sông
với dòng nước không ai chạm tới trong bóng tối của bầu trời
tỏa sáng và nhận chìm những quả nho mọng tứ tung:

Cho tới khi chúng ta chỉ còn là một khoảng trống tối đen
một chiếc cốc chứa bụi thiên đường,
một giọt nước rớt trong nhịp đập của con sông dài và chậm.

Sonnet LXXXIV

Once again, Love, the day's net extinguishes
work, wheels, fire, snores, good-byes,
and we surrender to the night the waving wheat
that noon took from the light and from the earth.

Only the moon, in the center of its white page,
supports the columns of the heaven's harbor,
the bedroom takes on the slowness of gold,
and your hands move, beginning to prepare the night.

O love, O night, O dome surrounded by a river
of impenetrable waters in the shadows of a sky
that lights and sinks its stormy grapes:

till we are only one dark space,
a chalice filling with celestial ashes,
a drop in the pulse of a long slow river.

Pablo Neruda

Sonnet LXXXII

Khi chúng mình khép lại cánh cửa đêm, em yêu của anh,
hãy đến với anh, xuyên qua những khoảng trống tối tăm.
hãy đóng các giấc mơ, em yêu, để đi vào trong mắt anh bằng khung trời của em,
và trải nó trong máu anh tựa dòng sông rộng.

Chào nhé, ánh sáng ban ngày độc ác,
từng ngày của nó đã rụng rơi trong chiếc bao tải của quá khứ.
Chào nhé, những tia sáng đến từ đồng hồ hay quả cam.
Ôi bóng tối, người bạn gián đoạn của tôi, hãy đến đây với tôi!

Trên con tàu này, hay là nước, hay là chết, hay là cuộc đời mới,
chúng mình lại kết hợp với nhau, cùng ngủ, hồi sinh:
chúng mình là đám cưới trong dòng máu của đêm.

Anh không biết giờ này, ai sống và ai chết, ai nghỉ và ai thức,
chỉ biết rằng bởi trái tim em trao,
tất cả vẻ yêu kiều của bình minh nằm ở trên ngực anh.

Sonnet LXXXII

As we close this nocturnal door, my love,
come with me, through the shadowy places.
Close your dreams, Love, enter my eyes with your skies,
spread out through my blood like a wide river.

Good-bye to cruel daylight, which dropped
into the gunneysack of the past, each day of it.
Good-bye to every ray of watches or of oranges.
O shadow, my intermittent friend, welcome!

In this ship, or water, or death, or new life,
we are united again, asleep, resurrected:
we are the night's marriage in the blood.

I don't know who it is who lives or dies, who rests or wakes,
but it is your heart that distributes
all the graces of the daybreak, in my breast.

Pablo Neruda

Sonnet XCVI

Em yêu, nếu anh chết và em không chết-,
Em yêu, nếu anh chết và em không chết-,
Đừng khiến cho khổ đau được giành thêm khoảng trống
hơn những gì nó từng có khi mình sống.

Bụi trên đồng lúa, cát trên sa mạc,
thời gian, nước lang thang, gió ngập ngừng,
chúng thổi ta đi như những hạt giống phiêu du.
Và lẽ ra mình có thể gặp nhau quá muộn

Trên đồng cỏ này, chúng ta tìm thấy bản thân,
Ôi vô tận! chúng ta trao nó lại.
Nhưng em ơi, tình yêu mình không bao giờ hết:

nó không được sinh và cũng không thể chết
nó giống như một dòng sông dài,
chỉ có bờ và môi là thay đổi

Sonnet XCII

My love, if I die and you don't -,
My love, if I die and you don't -,
lets not give grief an even greater field.
No expanse is greater than where we live.

Dust in the wheat, sand in the deserts,
time, wandering water, the vague wind
swept us on like sailing seeds.
We might not have found one another in time.

This meadow where we find ourselves,
O little infinity! we give it back.
But Love, this love has not ended:
just as it never had a birth, it has
no death: it is like a long river,
only changing lands, and changing lips.

Pablo Neruda

Sonnet XCVI

Anh nghĩ tới một lúc nào đó em hết yêu anh
một màu xanh khác sẽ thay cho điều đó;
lớp da khác sẽ che cho thân xương cũ;
và những đôi mắt khác sẽ tiếp tục thấy mùa xuân.

Chẳng có kẻ nào trong những kẻ từng trói chặt thời gian-
bọn buôn ma túy, quan chức, thương nhân, những kẻ vật vờ-
chẳng kẻ nào đi tiếp cả, chúng đều bị mắc trong dây buộcbản thân.

Những vị thần độc ác đeo kính mắt rồi cũng sẽ qua đời
những con động vật ăn thịt cùng với quyển sách,
những con bọ chét bé xíu màu xanh, những con chim gõ kiến.

Và khi trái đất này được rửa sạch tinh tươm,
những đôi mắt mới sẽ sinh ra từ mặt nước,
và những cây lúa mỳ tiếp tục trổ bông
mà không có nước mắt.

Sonnet XCVI

I think this time when you loved me
will pass away, and another blue will replace it;
another skin will cover the same bones;
others eyes will see the spring.

None of those who tried to tie time down -
those who dealt in smoke,
bureaucrats, businessmen, transients - none
will keep moving, tangled in their ropes.

The cruel gods wearing spectacles will pass away,
the hairy carnivore with the book,
the little green fleas and the pitpit birds.

And when the earth is freshly washed,
others eyes will be born in the water,
the wheat will flourish without tears.

Pablo Neruda

Coda

15.12.07

Có lẽ yêu là học cách
Bước đi trên thế giới này.
Học cách im lặng
Như cây sồi hay cây đoan trong truyện cổ
Học cách nhìn.
Ánh nhìn của em trải ra những hạt giống.
Từ đó mọc thành cây.
Anh nói thành lời
Là vì em rung cành lá.

Coda

Perhaps to love is to learn
to walk through this world.
To learn to be silent
like the oak and the linden of the fable.
To learn to see.
Your glance scattered seeds.
It planted a tree.
I talk
because you shake its leaves.

Octavio Paz

Giữa đi và ở lại

Giữa đi và ở lại, ngày ngập ngừng,
phải lòng chính sự trong suốt của nó
Buổi chiều vòng quanh giờ đây là một cái vịnh
nơi thế giới trong sự tĩnh lặng, rùng mình.
Mọi thứ đều rõ ràng, mọi thứ đều lẩn tránh.
mọi thứ đều gần và chẳng thể chạm vào.

Giấy, sách, bút chí và kính
nghỉ ngơi trong bóng tối của tên mình.
Thời gian phập phồng nơi thái dương tôi
lặp lại âm tiết không đổi y nguyên của máu.
Ánh sáng biến bức tường thờ ơ
thành hí trường phản chiếu những ánh hồi quang.
Tôi tìm thấy mình ở giữa một con mắt
Đang nhìn tôi chằm chằm trống rỗng.
Khoảnh khắc vỡ tan. Bất động,
tôi dừng lại và ra đi: tôi là một khoảng ngừng.

Between going and staying

Between going and staying the day wavers,
in love with its own transparency.
The circular afternoon is now a bay
where the world in stillness rocks.
All is visible and all elusive,
all is near and can't be touched.
Paper, book, pencil, glass,
rest in the shade of their names.
Time throbbing in my temples repeats
the same unchanging syllable of blood.
The light turns the indifferent wall
into a ghostly theatre of reflections.
I find myself in the middle of an eye,
watching myself in its blank stare.
The moment scatters. Motionless,
I stay and go: I am a pause.

Octavio Paz

Bình minh cuối

Bình minh cuối

Tóc em mất trong rừng rậm,
chân em chạm vào chân anh.
Khi ngủ, em lớn hơn đêm
nhưng giấc mơ em chỉ ở trong căn phòng này.
Chúng ta là gì mà nhỏ nhoi đến thế!
Ngoài kia, một chiếc taxi đi qua
chở trên đó những hồn ma.
Dòng sông chảy qua
luôn luôn
chảy trở lại
Liệu ngày mai có phải một ngày khác?

Last Dawn

Your hair is lost in the forest,
your feet touching mine.
Asleep you are bigger than the night,
but your dream fits within this room.
How much we are who are so little!
Outside a taxi passes
with its load of ghosts.
The river that runs by
is always
running back.

Will tomorrow be another day?

Octavio Paz

Đường phố

Đường phố dài và yên lặng
Tôi bước đi trong bóng tối đen.
Tôi trượt và tôi ngã.
Rồi lại đứng lên, và tôi bước đi như trong cảnh mù lòa,
Chân tôi dẫm lên những tảng đá câm lặng, những lá cây khô cứng.
Có ai đó sau lưng tôi cũng dẫm lên, tảng đá, lá cây:
Nếu tôi bước chậm, hắn cũng bước chậm;
Nếu tôi chạy, hắn chạy.
Tôi quay đầu lại: không có ai.

Mọi thứ đều tối tăm, mọi cảnh cửa đều đóng,
Chỉ có bước chân của tôi là biết được có tôi,
Tôi quay đầu và lại quay đầu khi bước chân tới các ngả rẽ
Những ngả rẽ miên man trên con đường tít tắp
Nơi không ai chờ đời, không ai đi theo chân tôi,
Nơi tôi đuổi theo một người
Hắn vấp ngã và đứng dậy
Và khi hắn nhìn thấy tôi, hắn nói: không có ai.

The Street

Here is a long and silent street.
I walk in blackness and I stumble and fall
and rise, and I walk blind, my feet
trampling the silent stones and the dry leaves.
Someone behind me also tramples, stones, leaves:
if I slow down, he slows;
if I run, he runs I turn : nobody.

Everything dark and doorless,
only my steps aware of me,
I turning and turning among these corners
which lead forever to the street
where nobody waits for, nobody follows me,
where I pursue a man who stumbles
and rises and says when he sees me : nobody.

Octavio Paz

Tình huynh đệ

Tôi là người: tôi chẳng thể sống lâu
và đêm thì mênh mông.
Nhưng tôi nhìn lên trời:
các vì sao viết.
Và tự nhiên, tôi biết:
tôi cũng đã được viết ra,
và vào chính khoảnh khắc này đây
có người nào đang gọi tên tôi.

Brotherhood Homage to Claudius Ptolemy

I am a man: little do I last
and the night is enormous.
But I look up:
the stars write.
Unknowing I understand:
too am written,
and at this very moment
someone spells me out.

Octavio Paz

Như khi nghe tiếng mưa

Octavio Paz, nhà thơ siêu thực người Mexico nổi tiếng nhất Mỹ Latinh. Thơ của Paz có nhiều yếu tố siêu thực, giàu hình ảnh, triết lý và khá khó hiểu.

Như trong số mấy bài này thì bài Như khi nghe tiếng mưa miên man cảm giác, hình ảnh, âm điệu như tiếng mưa. Hai bài Tình huynh đệ và Coda suy tưởng triết lý. Bài Đường phố siêu thực, gợi nên một cuộc rượt đuổi như trong sách của Kafka.

Như khi nghe tiếng mưa

Octavio Paz

hãy nghe lời anh như khi em nghe tiếng mưa
không chú tâm, không lãng trí,
những nhịp chân nhẹ, những giọt nước tí tách mỏng tanh,
nước là không khí, không khí là thời gian,
ngày đang qua đi,
còn đêm chưa tới,
những hình bóng của sương mù
đang ở góc đường,
những hình bóng của thời gian
đang ở khúc quanh trong khoảng ngừng này,
hãy nghe lời anh như khi em nghe tiếng mưa
không chú tâm lắng nghe, hãy nghe điều anh nói
với mắt mở to từ bên trong, buồn ngủ,
với năm giác quan thức giấc,
trời đang mưa, các nhịp chân nhẹ, tiếng ầm ừ của âm tiết.
không khí và nước, các lời lẽ không trọng lượng:
chúng ta là ai và là ai,
ngày và năm, khoảnh khắc này,
thời gian vô trọng lượng và nỗi buồn nặng nhọc,
hãy nghe lời anh như khi em nghe tiếng mưa,
nhựa đường ẩm ướt đang sáng cháy,
hơi nước bốc lên và tan đi,
đêm gỡ mình và nhìn vào anh,
em là em và thân thể hơi nước của em,
em và khuôn mặt đêm của em,
em và mái tóc em, ánh chớp không vội vã,
em băng ngang qua đường và đi vào vầng trán của anh,
các nhịp chân của nước chẹn ngang mắt anh
hãy nghe lời anh như khi em nghe tiếng mưa,
nhựa đường rực cháy, em ngang qua đường,
chính là sương mù, lãng du trong đêm tối,
chính là đêm, ngủ quên trên giường em,
chính là các làn sóng dâng trào trong hơi thở em,
những ngón tay nước của em làm trán anh ẩm ướt,
những ngón tay lửa của em đốt cháy đôi mắt anh,
những ngón tay không khí của em tách mở hàng mi mắt của thời gian,
mùa xuân của viễn cảnh và phục sinh,
hãy nghe anh như khi em nghe mưa,
năm tháng qua đi, khoảnh khắc trở lại,
em có nghe thấy tiếng bước chân trong gian phòng kế cận?
không phải ở đây, chẳng phải ở kia: chỉ em nghe thấy chúng
vào một thời điểm khác chính là giờ đây,
lắng nghe nhịp chân bước của thời gian,
kẻ phát minh ra các địa điểm không trọng lượng, không nơi chốn,
lắng nghe tiếng mưa chạy trên ban công,
đêm giờ càng giống đêm trong rừng,
ánh chớp náu mình trong cành lá,
một cái vườn hiếu động trôi dạt vào,
bóng tối của em đã che phủ cả trang sách này.

As One Listens To The Rain

Listen to me as one listens to the rain,
not attentive, not distracted,
light footsteps, thin drizzle,
water that is air, air that is time,
the day is still leaving,
the night has yet to arrive,
figurations of mist
at the turn of the corner,
figurations of time
at the bend in this pause,
listen to me as one listens to the rain,
without listening, hear what I say
with eyes open inward, asleep
with all five senses awake,
it's raining, light footsteps, a murmur of syllables,
air and water, words with no weight:
what we are and are,
the days and years, this moment,
weightless time and heavy sorrow,
listen to me as one listens to the rain,
wet asphalt is shining,
steam rises and walks away,
night unfolds and looks at me,
you are you and your body of steam,
you and your face of night,
you and your hair, unhurried lightning,
you cross the street and enter my forehead,
footsteps of water across my eyes,
listen to me as one listens to the rain,
the asphalt's shining, you cross the street,
it is the mist, wandering in the night,
it is the night, asleep in your bed,
it is the surge of waves in your breath,
your fingers of water dampen my forehead,
your fingers of flame burn my eyes,
your fingers of air open eyelids of time,
a spring of visions and resurrections,
listen to me as one listens to the rain,
the years go by, the moments return,
do you hear the footsteps in the next room?
not here, not there: you hear them
in another time that is now,
listen to the footsteps of time,
inventor of places with no weight, nowhere,
listen to the rain running over the terrace,
the night is now more night in the grove,
lightning has nestled among the leaves,
a restless garden adrift-go in,
your shadow covers this page

Sonnet LXXXIX

12.12.07

Khi anh chết, anh muốn tay em đặt trên mắt anh:

Anh muốn ánh sáng và lúa mì từ đôi bàn tay em yêu dấu

Để sự tươi mát của chúng ở trên anh lần nữa:

Anh muốn cảm thấy sự mềm mại đã làm thay đổi số phận anh.

Anh muốn em sống trong khi anh đợi em, anh ngủ.

Anh muốn tai em sẽ vẫn nghe tiếng gió,

Anh muốn em sẽ ngửi mùi thơm của biển- cái mùi chúng ta từng yêu đến thế.

Và sẽ tiếp tục đi dạo trên cát như chúng ta vẫn từng đi.

Anh muốn những gì anh yêu sẽ tiếp tục sống,

Và em, người anh yêu và hát ngợi ca nhiều hơn bất cứ điều gì khác

Anh muốn em tiếp tục sống tươi trẻ, tràn đầy:

Và em sẽ có được tất cả những gì tình anh mong em có,

Và bóng tối của anh sẽ tiếp tục hành trình trong mái tóc của em,

Và tất cả mọi vật có thể hiểu được tại sao anh có bài hát của mình

Sonnet LXXXIX

When I die, I want your hands on my eyes:

I want the light and the wheat of your beloved hands

to pass their freshness over me once more:

I want to feel the softness that changed my destiny.

I want you to live while I wait for you, asleep.

I want your ears still to hear the wind, I want you

to sniff the sea's aroma that we loved together,

to continue to walk on the sand we walk on.

I want what I love to continue to live,

and you whom I love and sang above everything else

to continue to flourish, full-flowered:

so that you can reach everything my love directs you to,

so that my shadow can travel along in your hair,

so that everything can learn the reason for my song.

Pablo Neruda

Sonnet LXXX

Em yêu ơi, anh trở về đây từ chuyến đi và nỗi buồn,

anh về với giọng nói của em,

với bàn tay em lượn trên cây guitar,

với ngọn lửa ngăn mùa thu lại bằng những nụ hôn,

với màn đêm bay quanh bầu trời trong những vòng tròn.

Anh đòi hỏi bánh mì và quyền lợi cho mọi người;

ruộng đất cho cho người công nhân không tương lai để sống.

máu anh mãi sục sôi và bài ca anh luôn hát!

nhưng riêng tình em, anh chẳng thể trao ai mà không chết.

Và em ơi, hãy cất lên khúc waltz của đêm trăng trong lành,

một điệu ru tình trên cây đàn guitar mềm như nước,

hãy chơi đi em, cho tới khi anh tựa đầu vào em, mơ mộng.

Bởi chính những mất ngủ của cuộc đời anh đã dệt nên tổ ấm chúng mình,

trong căn rừng nhỏ nơi bàn tay em sinh sống và bay lượn,

canh cho đêm của kẻ lữ hành yên giấc.

Sonnet LXXX

My Love, I returned from travel and sorrow

to your voice, to your hand flying on the guitar,

to the fire interrupting the autumn with kisses,

to the night that circles through the sky.

I ask for bread and dominion for all;

for the worker with no future ask for land.

May no one expect my blood or my song to rest!

But I cannot give up your love, not without dying.

So: play the waltz of the tranquil moon,

the barcarole, on the fluid guitar,

till my head lolls, dreaming:

for all my life's sleeplessness had woven

this shelter in the grove where your hand lives and flies,

watching over the night of the sleeping traveler.

Pablo Neruda

Sóng đối

8.12.07

Trong thân thể anh, em tìm kiếm trên núi
mặt trời chôn vùi trong rừng rậm,
Trong thân thể em anh tìm kiếm chiếc thuyền
trôi dạt trong đêm u tối

Counterparts

In my body you search the mountain
for the sun buried in its forest.
In your body I search for the boat
adrift in the middle of the night.

Octavio Paz

Sonnet XLVI

Trong tất cả các ngôi sao anh ngưỡng mộ
Ướt đẫm trên những dòng sông và trong những lớp sương mù,
Anh chỉ chọn ngôi sao anh yêu dấu.
Và từ đấy, anh ngủ với trời đêm.
Trong tất cả những con sóng, sóng này rồi sóng khác,
Biển xanh, cơn giá lạnh màu xanh, những cánh cây màu xanh,
Anh chỉ chọn một con sóng thôi,
Con sóng nguyên vẹn nơi thân thể em
Tất cả những giọt nước, tất cả những rễ cây,
Tất cả những tia sáng khắp nơi cùng tụ hội
Sớm muộn gì chúng cũng đến với anh
Nhưng tóc em, anh muốn chỉ cho mình
Và trong tất cả những vẻ yêu kiều mà Tổ quốc cho anh.
Anh chỉ chọn lấy trái tim em hoang dại

Sonnet XLVI

Of all the stars I admired, drenched
in various rivers and mists,
I chose only the one I love.
Since then I sleep with the night.

Of all the waves, one wave and another wave,
green sea, green chill, branchings of green,
I chose only the one wave,
the indivisible wave of your body.

All the waterdrops, all the roots,
all the threads of light gathered to me here;
they came to me sooner or later.

I wanted your hair, all for myself.
From all the graces my homeland offered
I chose only your savage heart.

Pablo Neruda

Sonnet XCIII

Nếu lúc nào đó, ngực em ngừng đập,
nếu có gì đó đột nhiên ngừng chuyển động,
ngừng sưởi ấm trong các mạch máu của em,
nếu giọng em biến mất, chẳng thể thành lời,

thì Matilde, em yêu dấu của anh, hãy để môi em hé mở;
bởi nụ hôn cuối sẽ luôn vương lại bên anh,
nó sẽ mãi mãi nằm yên trên miệng em
và sẽ theo cùng anh cho tới chết.

Anh sẽ chết khi hôn bờ môi em lạnh ngắt
vuốt ve những chồi non đã mất trên thân em,
tìm kiếm ánh sáng từ đôi mắt em, giờ đây khép chặt.

Khi lòng đất nhận lấy vòng tay ôm của chúng ta,
chúng ta sẽ quyện bên nhau, cùng chung cái chết
và sẽ sống mãi sự vĩnh cửu của nụ hôn.

Sonnet XCIII

If some time your breast pauses, if something stops
moving, stops burning through your veins,
if the voice in your mouth escapes without becoming word,

Matilde my love, leave your lips half-open:
because that final kiss should linger with me,
it should stay still, forever, in your mouth,
so that it goes with me, too, in my death.

I will die kissing your crazy cold mouth,
caressing the lost buds of your body,
looking for the light of your closed eyes.

And so when the earth received our embrace
we will go blended in a single death, forever
living the eternity of a kiss.

Pablo Neruda

Sonnet XVII

Anh không yêu em như yêu hồng Nhật Bản hay ngọc bích
hay như mũi tên của hoa cẩm chướng bắn ra các tia lửa;
Anh yêu em như yêu thầm kín một số điều u tối-
Những thứ nằm giữa bóng tối với linh hồn.

Anh yêu em như cái cây không bao giờ hoa nở,
giấu ẩn trong thân nó ánh sáng của những bông hoa
Và vì tình em, từ những miền sâu thẳm trên thân anh
Đã sống động hương sâu từ lòng đất

Anh yêu em không biết tại sao, khi nào, hay từ đâu
Anh chỉ yêu em thôi, không hoài nghi, không hãnh diện
Anh yêu em như vậy, bởi anh không biết cách yêu em nào khác

Trong tình yêu đó, chẳng có anh và cũng chẳng có em
Gần gũi quá, tay em trên ngực anh chính là tay anh
Gần gũi quá, anh ngủ chính là em nhắm mắt.


Sonnet XVII

I do not love you as if you were salt-rose, or topaz,
or the arrow of carnations the fire shoots off.
I love you as certain dark things are to be loved,
in secret, between the shadow and the soul.

I love you as the plant that never blooms
but carries in itself the light of hidden flowers;
thanks to your love a certain solid fragrance,
risen from the earth, lives darkly in my body.

I love you without knowing how, or when, or from where.
I love you straightforwardly, without complexities or pride;
so I love you because I know no other way
than this: where I does not exist, nor you,
so close that your hand on my chest is my hand,
so close that your eyes close as I fall asleep


Bản dịch khác

I don’t love you as if you were the salt-rose, topaz
or arrow of carnations that propagate fire:
I love you as certain dark things are loved,
secretly, between the shadow and the soul.

I love you as the plant that doesn’t bloom and carries
hidden within itself the light of those flowers,
and thanks to your love, darkly in my body
lives the dense fragrance that rises from the earth.
I love you without knowing how, or when, or from where,

I love you simply, without problems or pride:
I love you in this way because I don’t know any other way of loving
but this, in which there is no I or you,
so intimate that your hand upon my chest is my hand,
so intimate that when I fall asleep it is your eyes that close.

Pablo Neruda

Sonnet XCI

Tuổi tác che phủ chúng ta như mưa bụi
thời gian vô tận và buồn;
một chiếc lông chim chạm vào mặt em
một tia nước nhỏ thấm trên áo anh.

Thời gian không phân biệt bàn tay anh
và mấy quả cam trong tay em;
với tuyết và với cuốc, nó bào mòn
đời em, cũng là đời anh

Đời anh, anh đã trao em
năm tháng như chùm quả mọng
những hạt nho rồi sẽ trở về lòng đất.

Và ngay cả dưới đấy,
thời gian sẽ tiếp tục
chờ đợi, phủ mưa lên tro bụi,
háo hức xóa đi ngay cả sự vắng mặt.

Sonnet XCI

Age covers us like drizzle;
time is interminable and sad;
a salt feather touches your face;
a trickle ate through my shirt.

Time does not distinguish between my hands
and a flock of oranges in yours;
with snow and picks life chips away
at your life, which is my life.

My life, which I gave to you, fills
with years like a swelling cluster of fruit.
The grapes will return to the earth.

And even down there time
continues, waiting, raining
on the dust, eager to erase even absence.

Pablo Neruda

Trong rừng cây dương liễu

5.12.07

W. B. Yeats, thi hào, nhà viết kịch của Ireland, giải Nobel Văn học năm 1923. Ông là một trong các nhà thơ viết bằng tiếng Anh quan trọng nhất thế kỷ 20. Thơ của Yeats lãng mạn, bay bổng, có hình thức cổ điển, có tính biểu tượng cao. Trong giai đoạn về cuối đời, thơ ông càng chịu ảnh hưởng của các yếu tố thần thoại (Celtic, Hy Lạp) và có xu hướng bí hiểm, triết lý (trong đó một phần do ảnh hưởng của mối quan tâm tới Ấn Độ). Yeats cũng chính là người tham gia hiệu đính bản dịch Thơ dâng của Tagore và giới thiệu Tagore tới công chúng châu Âu.

Dịch thơ Yeats khá khó vì khó có thể giữ được cách gieo vần trong thể thơ của ông.

Trong rừng cây dương liễu

Trong rừng dương liễu tôi và nàng gặp mặt
Đôi chân nàng trắng muốt bước giữa rừng cây
Yêu em đi- nàng nói- như lá mọc trên cây
Nhưng tôi trẻ dại, tôi nào chịu hiểu.

Trên cánh đồng ven sông, tôi với nàng đứng cạnh
Bàn tay nàng đặt vai tôi trắng muốt, dịu dàng
Sống đi anh- nàng nói- như cỏ mọc trên be
Nhưng tôi trẻ dại, để bây giờ trào lệ

Down by the salley gardens*

Down by the salley gardens my love and I did meet;
She passed the salley gardens with little snow-white feet.
She bid me take love easy, as the leaves grow on the tree;
But I, being young and foolish, with her would not agree.

In a field by the river my love and I did stand,
And on my leaning shoulder she laid her snow-white hand.
She bid me take life easy, as the grass grows on the weirs;
But I was young and foolish, and now am full of tears.

* Bài này vốn là một bài dân ca Ireland, được Yeats dịch sang tiếng Anh và chỉnh sửa.

Trong hoàng hôn

Hỡi trái tim mệt mỏi, trong thời mệt mỏi
Hãy tránh xa cái mạng nhện của đúng sai
Hãy cười lên, tim, trong hoàng hôn ảm đạm
Hãy hít vào, tim, những hạt sương mai.

Mẹ của em, nàng Eire*, vẫn trẻ trung
Sương mai vẫn long lanh và hoàng hôn ảm đạm;
Dù hy vọng rời xa và tình yêu tàn lụi
Trong ngọn lửa của vu khống người đời

Hãy bước đi, tim, tới những ngọn đồi
Ở nơi đó có mối tình huynh đệ
Giữa mặt trời, mặt trăng, rừng và khe núi
Và sông và suối tự lập nên ý chí cho mình

Và Thượng đế ở đấy, thổi chiếc kèn sừng
Và thời gian cùng thế giới cứ bay đi mãi mãi
Và tình yêu không dịu lành bằng hoàng hôn ảm đạm
Và hy vọng không đáng quý bằng những hạt sương mai

* Nữ thần trong huyền thoại Ai-len

Into the twilight

Out-worn heart, in a time out-worn,
Come clear of the nets of wrong and right;
Laugh, heart, again in the grey twilight,
Sigh, heart, again in the dew of the morn.

Your mother Eire is always young,
Dew ever shining and twilight grey;
Though hope fall from you and love decay,
Burning in fires of a slanderous tongue.

Come, heart, where hill is heaped upon hill:
For there the mystical brotherhood
Of sun and moon and hollow and wood
And river and stream work out their will;

And God stands winding His lonely horn,
And time and the world are ever in flight;
And love is less kind than the grey twilight,
And hope is less dear than the dew of the morn

Yeast

Nỗi buồn khổ của tình yêu

(first version 1892)

Ngoài hiên nhà, những chú sẻ cãi nhau
Trăng tròn đầy, bầu trời nhiều sao sáng
Bài hát ồn ào của lá cây xào xạc
Đã nhấn chìm lời than khóc của thế gian

Và em tới với môi hồng ảm đạm
Cùng với em là nước mắt của trần gian
Những buồn thương trên du hành lao khổ
Những gánh nặng của năm tháng vô vàn

Bầy sẻ vẫn ầm ĩ trước hiên nhà
Trăng vỡ vụn, những vì sao lấp lánh
Và những tiếng kêu ồn ào của lá
Rung lên cùng lời khóc của thế gian

(final version 1925)

Tiếng sẻ kêu dưới hiên nhà ríu rít
Vầng trăng sáng và cả dải ngân hà
Cùng những tiếng hòa âm của lá
Đã nhận chìm tiếng khóc của nhân gian

Nàng thiếu nữ bờ môi hồng ảm đảm
Tựa thế gian trong nước mắt khổ đau
Như Odyssey lao cực trên những chuyến tàu
Như Priam hiên ngang chết cùng dân tộc.

Và trỗi dậy, trong tiếng chim ríu rít
Một vầng trăng cao vút giữa trời khuya
Và tất cả những lời than của lá
Cũng hòa chung tiếng khóc với nhân gian

The Sorrow of Love
(first printed version, 1892)

I
The quarrel of the sparrows in the eaves,
The full round moon and the star-laden sky,
And the loud song of the eversinging leaves,
Had hid away earth's old and weary cry.

II
And then you came with those red mournful lips,
And with you came the whole of the world's tears,
And all the sorrows of her labouring ships
And all the burden of her myriad years.

III
And now the sparrows warring in the eaves,
The crumbling moon, the white stars in the sky,
And the loud chaunting of the unquiet leaves,
Are shaken with earth's old and weary cry.

The sorrow of love
(final version 1925)

The brawling of a sparrow in the eaves,
The brilliant moon and all the milky sky,
And all that famous harmony of leaves,
Had blotted out man's image and his cry.

A girl arose that had red mournful lips
And seemed the greatness of the world in tears,
Doomed like Odysseus and the labouring ships
And proud as Priam murdered with his peers;

Arose, and on the instant clamorous eaves,
A climbing moon upon an empty sky,
And all that lamentation of the leaves,
Could but compose man's image and his cry

Yeats

Bài ca uống rượu

Rượu vào giữa bờ môi
Tình vào nơi đáy mắt
Chân lý đó, ta biết
Trước khi già và chết
Nâng ly rượu lên môi
Nhìn em, anh thở dài


A Drinking Song

WINE comes in at the mouth
And love comes in at the eye;
That's all we shall know for truth
Before we grow old and die.
I lift the glass to my mouth,
I look at you, and I sigh.

William Butler Yeats

Đi loanh quanh

Một khía cạnh khác của thơ Neruda. Không phải là các bài thơ tình ngọt ngào vừa thơ ngây vừa say đắm, bài Walking Around này bế tắc, tuyệt vọng, đau đớn, xa lạ. Nhưng trong sự tuyệt vọng, rã rời này cũng có thể passion trong thơ Neruda, chẳng trách người ta ví ông là "núi lửa Nam Mỹ". Nhà văn Columbia Marquez thì ca tụng Pablo Neruda là nhà thơ lớn nhất từng tồn tại trên đời.

Bỗng nhiên, tôi chán ghét làm người
Bỗng nhiên, tôi bước vào các hiệu may và các rạp chiếu phim
khô cứng, không thấm nước, như một con thiên nga làm bằng dạ
rẽ đường đi trong nước đầy tro bụi và sâu bọ.

Mùi hiệu cắt tóc làm tôi bật lên nghẹn ngào
Tôi chỉ muốn nằm xuống như đá, như len
Tôi chỉ muốn không còn thấy cửa hàng, vườn tược, hàng hóa, kính mắt, thang máy.

Bỗng nhiên, tôi chán ghét chân tôi và móng tay tôi
và tóc tôi và bóng tôi.
Bỗng nhiên, tôi chán ghét làm người.

Nhưng sẽ tuyệt làm sao nếu có thể
làm gã thư ký luật khiếp sợ bằng cành loa kèn,
hay giết chết bà xơ bằng cú giáng thật mạnh vào tai.

Sẽ tuyệt vời làm sao nếu có thể
đi trên đường phố với con dao màu xanh
và gào lên cho tới khi chết vì lạnh.

Tôi không muốn tiếp tục làm cái rễ cây trong đêm
bất an, thả duỗi, run lên trong giấc ngủ,
vùi xuống cho tới những tầng ẩm ướt của mặt đất,
thấm hút và suy nghĩ, ăn uống suốt cả ngày.

Tôi không muốn khốn khổ như thế.
Tôi không muốn tiếp tục sống như cái rễ, như ngôi mộ
đơn độc trong lòng đất, như nhà hầm chứa đầy xác chết
lạnh cóng, hấp hối vì đau khổ.

Đó là lý do tại sao ngày thứ Hai lại cháy bừng như thể là xăng
khi nó thấy tôi tới với khuôn mặt của kẻ phạm tội,
và nó gào rú trên đường như bánh xe bị thương,
để lại phia sau những dấu máu ấm, trên đường đi tới đêm.

Nó đẩy tôi vào những góc đường nào đó, vào những căn nhà ẩm ướt,
vào các bệnh viện nơi những bộ xương được ném ra ngoài cửa sổ,
vào các tiệm giầy có mùi của dấm,
và những đường phố xấu xí như vết nứt trên da.

Có những con chim màu lưu huỳnh, và những khúc ruột bẩn thỉu
treo trên cửa những căn nhà tôi căm ghét,
có những chiếc răng giả bị bỏ quên trong tách cà phê,
có những tấm gương
lẽ ra phải khóc than vì tủi nhục và khiếp hãi,
có những chiếc ô ở mọi nơi, và nọc độc, và dây rốn.

Tôi đi lang thang trong tĩnh lặng, với mắt, với giầy,
với cơn giận dữ , quên lãng mọi thứ.
Tôi đi qua những cao ốc văn phòng, những tiệm chỉnh xương
những sân chơi phơi đầy quần áo:
đồ lót, khăn tắm và những chiếc sơ mi,
mà từ chúng
những giọt nước mắt bẩn thỉu đang rớt.

Walking Around translated by Robert Bly

It so happens I am sick of being a man.
And it happens that I walk into tailorshops and movie houses
dried up, waterproof, like a swan made of felt
steering my way in a water of wombs and ashes.

The smell of barbershops makes me break into hoarse sobs.
The only thing I want is to lie still like stones or wool.
The only thing I want is to see no more stores, no gardens,
no more goods, no spectacles, no elevators.

It so happens that I am sick of my feet and my nails
and my hair and my shadow.
It so happens I am sick of being a man.

Still it would be marvelous
to terrify a law clerk with a cut lily,
or kill a nun with a blow on the ear.

It would be great
to go through the streets with a green knife
letting out yells until I died of the cold.

I don't want to go on being a root in the dark,
insecure, stretched out, shivering with sleep,
going on down, into the moist guts of the earth,
taking in and thinking, eating every day.

I don't want so much misery.
I don't want to go on as a root and a tomb,
alone under the ground, a warehouse with corpses,
half frozen, dying of grief.

That's why Monday, when it sees me coming
with my convict face, blazes up like gasoline,
and it howls on its way like a wounded wheel,
and leaves tracks full of warm blood leading toward the night.

And it pushes me into certain corners, into some moist houses,
into hospitals where the bones fly out the window,
into shoeshops that smell like vinegar,
and certain streets hideous as cracks in the skin.

There are sulphur-colored birds, and hideous intestines
hanging over the doors of houses that I hate,
and there are false teeth forgotten in a coffeepot,
there are mirrors
that ought to have wept from shame and terror,
there are umbrellas everywhere, and venoms, and umbilical cords.

I stroll along serenely, with my eyes, my shoes,
my rage, forgetting everything,
I walk by, going through office buildings and orthopedic shops,
and courtyards with washing hanging from the line:
underwear, towels and shirts from which slow
dirty tears are falling.

Pablo Neruda