Bạn đường xa

7.12.09

có những lúc từ những khoảnh khắc giao ngày
tôi có thể nghe những tiếng chim của xứ sở khác
không phải cả bài mà chỉ một khúc ca ngắn
trong tiếng nhạc đôi khi vọng đến tai tôi
tôi dường như đã quên mất
hầu hết ngày hôm đấy
không đọng lại những gì để tôi nhớ
nhưng nhất định đôi mắt tôi lúc đó
biết rằng đó là hiện tại trong khi tôi nghĩ tới
một nơi nào khác mà không nhận ra
tiếng chim hót lúc đó vẫn ngân lên
cho dù tôi nhận thấy hay không
giờ đây tất cả lặng im
trong lúc tôi lắng nghe
và tiếng hót rời bỏ ngày
bay đi trước khi
nó lại có thể được nghe
ở một nơi nào phía trước
khi tôi đã quên mất


Far Company
By W. S. Merwin

At times now from some margin of the day
I can hear birds of another country
not the whole song but a brief phrase of it
out of a music that I may have heard
once in a moment I appear to have
forgotten for the most part that full day
no sight of which I can remember now
though it must have been where my eyes were then
that knew it as the present while I thought
of somewhere else without noticing that
singing when it was there and still went on
whether or not I noticed now it falls
silent when I listen and leaves the day
and flies before it to be heard again
somewhere ahead when I have forgotten

Nhớ

Có những sợi âm thanh cũ kỹ
cứ ngân lên
những câu thơ của Shakespeare
hay điệp khúc Mozard
chiếc gậy mỏng manh của ánh rạng đông
nối liền đêm tối
những con chim di trú bay qua
chót vót trong đêm
cách xa những bầy chim cổ xưa
cách xa thế giới
cách xa nhạc cụ


REMEMBERING

There are threads of old sound heard over and over
phrases of Shakespeare
or Mozart the slender
wands of the auroras
playing out from them
into dark time
the passing of a few
migrants high in the night
far from the ancient flocks
far from the rest of the words
far from the instruments

W.S. Merwin

Ánh sáng vang vọng

lúc bắt đầu biết đọc tôi tưởng tượng
những chiếc cầu có gì đó gắn với lũ chim
và với cái gì giống như là chuồng
nhưng tôi biết chúng không phải chuồng
chắc hẳn đó là mùa thu
với ánh sáng mờ mờ hắt lên từ những đường dây xe điện
và ánh lửa màu cam cháy sáng trong những bức tranh
còn bây giờ đang là mùa thu
những ngày trong ở một nơi gần với biển
ngọn gió nhỏ đánh hơi trên đám cỏ khô
mới ngày hôm qua cỏ vẫn còn xanh
bông ngô rỗng đứng run rẩy
và đám hoa dại bao phủ trên cánh đồng bỏ hoang
khắp xung quanh là những sắc màu
tôi ngắm nhìn
tất cả đều mang sắc đỏ
ngay cả những con suối rộng cũng mang trong mình sắc đỏ
đang là mùa di trú của chim
chúng bay suốt đêm
cảm thấy mặt đất đương chuyển mình dưới chân
và tôi thức dậy trong thành phố
lắng nghe tiếng lũ chim choi choi gọi bầy
thỉnh thoảng vang lên trước khi tôi ngủ
ở nơi xa kia phía dưới dòng sông
chúng tụ thành đàn cất tiếng hót vang tới biển
những chiếc cầu dài nhất dang rộng đôi cánh mỏng của chúng


ECHOING LIGHT

When I was beginning to read I imagined
that bridges had something to do with birds
and with what seemed to be cages but I knew
that they were not cages it must have been autumn
with the dusty light flashing from the streetcar wires
and those orange places on fire in the pictures
and now indeed it is autumn the clear
days not far from the sea with a small wind nosing
over dry grass that yesterday was green
the empty corn standing trembling and a down
of ghost flowers veiling the ignored fields
and everywhere the colors I cannot take
my eyes from all of them red even the wide streams
red it is the season of migrants
flying at night feeling the turning earth
beneath them and I woke in the city hearing
the call notes of the plover then again and
again before I slept and here far downriver
flocking together echoing close to the shore
the longest bridges have opened their slender wings

W.S. Merwin

Chuyến du hành của mưa

Tôi thức dậy trong bóng tối và nhớ
sáng nay tôi sẽ phải đi
chuyến hành trình chỉ riêng mình
tôi nằm nghe giờ khắc đen
trước lúc bình minh và em
đang ngủ cạnh tôi
trong khi quanh chúng ta những hàng cây đầy ắp đêm
tựa mình im lìm trong giấc mộng
nâng hai ta khi chúng mình đang ngủ
tôi tỉnh dậy và nghe thấy
những giọt mưa rơi từng hạt
chạm vào những chiếc lá vô hình
tôi không biết chúng bắt đầu lúc nào
nhưng đột nhiên không còn tiếng động nào
chỉ có tiếng mưa
và con suối dưới chân chúng ta chợt gầm lên
lao mình vào đêm


Rain Travel
By W.S. Merwin (1927- )

I wake in the dark and remember
it is the morning when I must start
by myself on the journey
I lie listening to the black hour
before dawn and you are
still asleep beside me while
around us the trees full of night lean
hushed in their dream that bears
us up asleep and awake then I hear
drops falling one by one into
the sightless leaves and I
do not know when they began but
all at once there is no sound but rain
and the stream below us roaring
away into the rushing darkness

Sonnet 30

30.7.09

Trong những lúc lặng im nghĩ ngợi

Tôi nhớ lại những ngày tháng xa xôi

Tôi buồn với những gì từng mong mỏi

Và tiếc cho những hoài phí trong đời.

Tôi rơi lệ, dẫu lệ chẳng quen rơi

Cho những bạn thân khuất núi lâu rồi

Tôi khóc cho tình yêu đã chết

Lòng xót thương những cảnh vật xa xôi.

Tôi đau đớn những niềm đau dĩ vãng

Thổn thức lòng những nỗi khổ từng qua

Tôi buồn thương những nỗi buồn năm tháng

Trả nợ nần cho những thứ đã xa

Nhưng nếu khi đấy nghĩ tới em thương mến

Mất mát rời tôi và nỗi đau cũng hết

Sonnet 30

William Shakespeare

When to the sessions of sweet silent thought

I summon up remembrance of things past,

I sigh the lack of many a thing I sought,

And with old woes new wail my dear time's waste:

Then can I drown an eye, unused to flow,

For precious friends hid in death's dateless night,

And weep afresh love's long since cancell'd woe,

And moan the expense of many a vanish'd sight:

Then can I grieve at grievances foregone,

And heavily from woe to woe tell o'er

The sad account of fore-bemoanèd moan,

Which I new pay as if not paid before.

But if the while I think on thee, dear friend,

All losses are restored and sorrows end.

Thơ Tagore

28.4.09

Nếu em muốn
Anh sẽ ngừng bài hát của anh

Nếu điều đó khiến trái tim em rộn nhịp
Đôi mắt anh sẽ tránh nhìn mặt em

Nếu điều đó khiến bước chân em thảng thốt
Anh sẽ đứng sang bên, chọn đường khác cho mình.

Nếu trong vườn hoa, nó làm em bối rối
Anh sẽ rời xa khu vườn cô độc của em

Nếu vì nó mà mặt nước kia trào lên hoang dại
Anh sẽ không chèo thuyền mình bên cạnh bến bờ em


If you would have it so,
I will end my singing.
If it sets your heart aflutter,
I will take away my eyes from your face.
If it suddenly startles you in your walk,
I will step aside and take another path.
If it confuses you in your flower-weaving,
I will shun your lonely garden.
If it makes the water wanton and wild,
I will not row my boat by your bank.


***


Tình yêu ơi, trái tim anh ngày đêm mong gặp em
Bởi cuộc hẹn hò chính là cái chết
Nó sẽ cuốn phăng anh như một trận bão, lấy đi tất cả mọi thứ của anh
Đập vỡ giấc ngủ anh, cướp đoạt giấc mơ anh.
Lấy đi của anh thế giới.
Trong nỗi tuyệt vọng đó, trong tinh thần trần trụi vô cùng
Chúng ta hãy trở thành một, trong cái Đẹp vô ngần.
Ôi, nhưng ta mới hão huyền sao!
Còn có hy vọng nào cho sự hòa thành một, trừ với người, Thượng đế của tôi.

Love, my heart longs day and night for the meeting with you
-for the meeting that is all-devouring death.
Sweep me away like a storm; take everything I have;
break open my sleep and plunder my dreams. Rob me of my world.
In that devastation, in the utter nakedness of spirit, let us become one in beauty.
Alas for my vain desire! Where is this hope for union except in thee, my God?


***

Bình yên, hỡi trái tim, hãy để phút chia tay thật ngọt ngào
Để nó không phải là cái chết mà là hoàn tất
Để tình yêu tan vào ký ức, để nỗi đau hòa trong bài hát.
Để chuyến bay vượt bầu trời kết thúc
bằng đường chao lượn của cánh chim bay trên tổ.
Để làn hơi cuối cùng từ bàn tay em
dịu dàng như hoa của đêm.
Hãy đứng yên, hỡi Vẻ Đẹp Vô Cùng, dù chỉ trong khoảnh khắc,
nói lời cuối của mình trong im lặng.
Anh cúi đầu trước em
và giương cao ngọn đèn soi đường em bước.

Peace, my heart, let the time for the parting be sweet.
Let it not be a death but completeness.
Let love melt into memory and pain into songs.
Let the flight through the sky end in the folding of the wings over the nest.
Let the last touch of your hands be gentle like the flower of the night.
Stand still, O Beautiful End, for a moment, and say your last words in silence.
I bow to you and hold up my lamp to light you on your way.


***

Hãy kết thúc bài hát cuối cùng, rồi mình ra đi
Hãy quên đêm đi khi đêm đã xa.
Tôi gắng ôm ai trong hai cánh tay này?
Chẳng có ai giữ được giấc mơ.
Đôi cánh tay tôi khát khao ôm trống rỗng, nhấn nó vào tim mình
và nó khiến tim đau.

Then finish the last song and let us leave.
Forget this night when the night is no more.
Whom do I try to clasp in my arms? Dreams can never be made captive.
My eager hands press emptiness to my heart and it bruises my heart.


***

Tôi đã hái đóa hoa của người, ôi cuộc đời!
Tôi ôm nó vào tim và gai đâm tôi.
Khi ngày nhạt dần và đêm đến,
Bông hoa cũng héo tàn, chỉ còn lại nỗi đau.

Còn nhiều hoa sẽ đến với người, ngát thơm và kiêu hãnh, ôi cuộc đời!
Nhưng thời khắc hái hoa của tôi qua rồi
Và trong đêm đen, không còn nữa hoa hồng
Chỉ nỗi đau ở lại cùng tôi.

I have plucked your flower, O world!
I pressed it to my heart and the thorn pricked.
When the day waned and it darkened, I found that
the flower had faded, but the pain remained.

More flowers will come to you with perfume and pride, O world!
But my time for flower-gathering is over, and through the dark night
I have not my rose, only the pain remains.


***

Đừng giữ bí mật trái tim em, người bạn của anh!
Hãy nói với anh, chỉ với riêng anh điều bí mật
Em, người con gái với nụ cười dịu dàng đến vậy
Hãy thầm thì khe khẽ
Và trái tim anh sẽ lắng nghe, chẳng phải đôi tai.

Đêm sâu rồi, căn nhà im lặng, và giấc ngủ bao phủ những tổ chim
Hãy nói với anh, bằng những giọt nước mắt ngại ngần,
Bằng nụ cười ngập ngừng, bằng nỗi đớn đau và niềm hổ thẹn ngọt ngào
Hãy nói với anh bí mật trái tim em.

Do not keep to yourself the secret of your heart, my friend!
Say it to me, only to me in secret.
You who smile so gently, softly whisper, my heart will hear it, not my ears.

The night is deep, the house is silent, the birds' nests are shrouded with sleep.
Speak to me through hesitating tears, through faltering smiles,
through sweet shame and pain, the secret of your heart!

Quà tặng

17.3.09

Tôi nói ra từ đêm sâu tận cùng
Từ bóng tối tận cùng
Từ đêm sâu tận cùng, tôi nói.

Nếu anh đến nhà tôi, bạn hỡi
Hãy mang theo chiếc đèn lồng
Từ cửa sổ tôi có thể trông
Đám đông kia hân hoan trong ngõ hẻm


Gift

I speak out of the deep of night
out of the deep of darkness
and out of the deep of night I speak.

if you come to my house, friend
bring me a lamp and a window I can look through
at the crowd in the happy alley.

Gió sẽ đưa chúng tôi đi

Trong đêm nhỏ bé của tôi,
gió hẹn hò với những chiếc lá
trong đêm nhỏ bé của tôi
có nỗi đau tàn phá
hãy lắng tai
anh có nghe tiếng bóng đêm đang thổi?
tôi nhìn niềm hạnh phúc như một kẻ lạ đời
tôi nghiện ngập nỗi tuyệt vọng của riêng tôi

anh có nghe tiếng bóng đêm đang thổi?
có thứ gì đang đi giữa đêm
mặt trăng đỏ quạch bồn chồn
trên mái nhà
nơi luôn có nguy cơ đổ sụp,
những đám mây chờ đợi cơn mưa
như đoàn người đưa tang kẻ chết.

một khoảnh khắc
rồi hư vô
đêm run rẩy bên ngoài cửa sổ
và trái đất ngừng quay
có thứ gì không biết
đang nhìn anh, nhìn tôi.

anh, xanh mướt toàn thân
đôi tay anh như ký ức cháy bừng
đăt trên tay tôi, dịu dàng tha thiết
đôi môi anh ve vuốt môi tôi
như nhận ra ý nghĩa cuộc đời
rồi gió sẽ đưa chúng tôi đi
gió sẽ đưa chúng tôi đi



The Wind Will Take Us

In my small night, ah
the wind has a date with the leaves of the trees
in my small night there is agony of destruction
listen
do you hear the darkness blowing?
I look upon this bliss as a stranger
I am addicted to my despair.

listen do you hear the darkness blowing?
something is passing in the night
the moon is restless and red
and over this rooftop
where crumbling is a constant fear
clouds, like a procession of mourners
seem to be waiting for the moment of rain.
a moment
and then nothing
night shudders beyond this window
and the earth winds to a halt
beyond this window
something unknown is watching you and me.

O green from head to foot
place your hands like a burning memory
in my loving hands
give your lips to the caresses
of my loving lips
like the warm perception of being
the wind will take us
the wind will take us.